Zniesławienie a pomówienie różnice i kary – co musisz wiedzieć?

Zniesławienie, pomówienie, znieważenie. Pojęcia często pojawiające się w związku z prawem karnym i nierzadko mylone, używane zamiennie i powodujące wątpliwości. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w sądach powszechnych skazywane jest coraz więcej osób za te przestępstwa – w stosunkowo zbliżonej liczbie za zniesławienie, jak i znieważenie. W poniższym artykule wyjaśnimy czym dokładnie jest zniesławienie, znieważenie oraz jakie są między nimi podobieństwa i różnice.

Najważniejsze informacje, których dowiesz się z tego artykułu:

1. Zniesławienie to inaczej pomówienie, natomiast znieważenie jest odrębnym terminem.
2. Podobieństwem między zniesławienie i znieważeniem jest ten sam tryb ścigania.
3. Przy zniesławieniu lub znieważeniu to na pokrzywdzonym spoczywa obowiązek zebrania materiału dowodowego.

Sprawdź, jak wygrać postępowanie karne!

Czym jest zniesławienie?

Na wstępie warto zaznaczyć, że zniesławienie to inaczej pomówienie – pojęcia te są używane zamiennie jako synonimy (czym innym jest natomiast znieważenie).

Zgodnie z Kodeksem karnym kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Nie ma jednak przestępstwa zniesławienia, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy. 

Jeżeli sprawca dopuszcza się zniesławienia za pomocą środków masowego komunikowania (np. w mediach społecznościowych) podlega:

• grzywnie;
• karze ograniczenia wolności;
• karze pozbawienia wolności do roku.

Nie popełnia przestępstwa określonego wyżej, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut dotyczący postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną lub służący obronie społecznie uzasadnionego interesu. Jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego.

Czym jest znieważenie?

Natomiast za znieważenie zgodnie z Kodeksem karnym odpowiada ten, kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. 

Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

Zniesławienie a znieważenie – podobieństwa i różnice

Treść przytoczonych przepisów może na pierwszy rzut oka brzmieć podobnie, przyjrzymy się teraz dokładnie zatem temu, jakie są różnice między nimi oraz jak zgłosić i udowodnić te przestępstwa.

Zniesławienie a znieważenie – różnice

Podstawową różnicą między nimi jest sfera, w którą popełnienie przestępstwa ma godzić. W przypadku zniesławienia sprawca musi swoim czynem spowodować poniżenie osoby poszkodowanej w oczach opinii publicznej lub utratę zaufania niezbędnego do piastowania danego stanowiska, wykonywania zawodu lub konkretnego rodzaju działalności.

Związane jest to narażeniem na utratę dobrego imienia, reputacji danej osoby czy renomy określonej firmy. Może to polegać na pomówieniu osoby lub firmy o takie zachowanie, które w oczach opinii publicznej spotka się z potępieniem lub na wskazaniu, że osoba fizyczna na przykład nie posiada niezbędnych kwalifikacji, studiów czy wykształcenia do piastowania danego stanowiska. Dla realizacji znamion przestępstwa zniesławienia nie jest zatem konieczne, aby wywołać u ofiary jakiekolwiek wewnętrzne odczucia związane z tym faktem. 

Celem zaś zniewagi jest to, aby obraza dotarła do osoby znieważanej i personalnie ją dotknęła. Przestępstwo zniesławienia uderza w sferę „zewnętrzną”, przestępstwo zniewagi – w sferę „wewnętrzną” danej osoby. 

Co istotne, z wyżej przytoczonych uregulowań prawnych wynika, że zniesławić można zarówno osobę fizyczną, osobę prawną, jak i jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, znieważyć można natomiast jedynie osobę fizyczną.

Zniesławienie a znieważenie – podobieństwa

Podobieństwem między zniesławienie a znieważeniem jest ten sam tryb ścigania. Są to tzw. przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. To szczególna i bardzo wąska kategoria czynów zabronionych, w których nie występują organy ścigania, takie jak policja i prokuratura. 

Na pokrzywdzonym spoczywa obowiązek zgromadzenia materiału dowodowego wskazującego na winę sprawcy, następnie pokrzywdzony wnosi do sądu prywatny akt oskarżenia, a w postępowaniu sądowym występuje jako oskarżyciel prywatny. W takich sprawach nie jest prowadzone postępowanie przygotowawcze.

Jak udowodnić zniesławienie?

Jak zostało wyżej wspomniane, w przypadku czynów zniesławienia lub znieważenia to na pokrzywdzonym spoczywa obowiązek zebrania materiału dowodowego, nie pomoże nam w tym zakresie policja ani prokuratura. Co może być takim dowodem w sprawie zniesławienia lub znieważenia? Mogą to być m.in.: 

• zrzuty ekranu z mediów społecznościowych czy prywatnych konwersacji;
• dowody z zeznań świadków, nagrania itp.

Z tego powodu, że to na pokrzywdzonym spoczywają tu wszystkie obowiązki, w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego pokrzywdzeni często decydują się na skorzystanie z usług profesjonalnego pełnomocnika, który pomoże im przejść przez każdy etap takiego postępowania, od sporządzenia prywatnego aktu oskarżenia, po fachową pomoc w postępowaniach sądowych.

Pomoc prawna w Kancelarii Kawalec

​​Jako Kancelaria Adwokacka Kawalec służymy pomocą we wszystkich sprawach z zakresu postępowania karnego. Występujemy zarówno jako obrońcy oskarżonych, jak i pełnomocnicy pokrzywdzonych. W ramach naszej współpracy reprezentujemy interesy Klientów na wszystkich etapach postępowania, zaczynając od postępowania przygotowawczego, poprzez postępowanie sądowe, na postępowaniu wykonawczym kończąc.

Podejmujemy się kompleksowej obrony we wszystkich sprawach karnych, m.in. w sprawach z oskarżenia prywatnego. W razie potrzeby skorzystania z pomocy prawnej na jakimkolwiek etapie zapraszamy do kontaktu z naszymi adwokatami!

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Pomówienie jak zgłosić?

Pomówienie, czyli inaczej zniesławienie, jest przestępstwem ściganym z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że to pokrzywdzony sam musi zgromadzić dowody świadczące o winie sprawcy (np. zrzuty ekranu, zeznania świadków, nagrania) i złożyć do sądu prywatny akt oskarżenia.

Co zalicza się do zniesławienia?

Zniesławienie to pomówienie osoby, grupy, instytucji lub jednostki organizacyjnej o takie postępowanie czy cechy, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu albo działalności. Może to być np. sugerowanie, że ktoś nie posiada kwalifikacji lub że prowadzi się wobec niego negatywne opinie mogące zaszkodzić jego reputacji.