+48 697 164 666

PON-PT 9-18

Dziedziczenie spadku w polskim prawie

1519
dziedziczenie spadku

Dziedziczenie to proces przejścia ogółu praw i obowiązków przysługujących zmarłemu na spadkobierców, czyli osoby, którym przysługuje po spadkodawcy spadek. Dziedziczenie spadku może nastąpić w drodze dziedziczenia testamentowego, czyli na podstawie pozostawionego przez zmarłego testamentu, lub ustawowo, czyli na podstawie reguł opisanych w kodeksie cywilnym. Dziedziczenie ustawowe będzie miało miejsce, jeśli zmarły nie pozostawił testamentu lub jeśli testament okazał się nieważny. W niniejszym artykule omówiona zostanie tematyka procesu dziedziczenia od momentu otwarcia spadku do chwili jego przejścia na spadkobierców.

Szukasz Kancelarii, która pomoże Ci rozwiązać sprawy spadkowe? Sprawdź naszą ofertę!

Spis treści:

  1. Dziedziczenie spadku po zmarłym – kto jest do niego uprawniony?
  2. Czy bliska osoba może zostać pominięta w testamencie?
    • Dziedziczenie spadku po zmarłym – wydziedziczenie
    • Uznanie za niegodnego dziedziczenia
  3. Jak zachować się w przypadku powołania do dziedziczenia spadku?
  4. Dziedziczenie spadku – dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnika?

 

Dziedziczenie spadku po zmarłym – kto jest do niego uprawniony?

Dziedziczenie spadku po zmarłym może się odbyć na dwa sposoby i od tego zależy krąg osób uprawnionych do majątku zmarłego.

 

  1. Dziedziczenie testamentowe – jeśli spadkodawca pozostawił ważny testament, to ma on co do zasady pierwszeństwo przed regułami określonymi w kodeksie cywilnym i uprawnione do spadku są wskazane przez zmarłego w testamencie osoby. Polskie prawo spadkowe jednak nie przewiduje pełnej swobody w zakresie dysponowania majątkiem na wypadek śmierci, bowiem nawet w przypadku, gdyby testator (autor testamentu) nie chciał przekazać majątku najbliższym osobom (np. żonie, dzieciom), to mogą one mimo to dochodzić części spadku tytułem tak zwanego zachowku.
  2. W przypadku braku testamentu lub jego nieważności następuje dziedziczenie ustawowe, czyli dziedziczenie spadku na podstawie tzw. klas dziedziczenia określonych w polskim prawie cywilnym, zgodnie z którymi:
    • w pierwszej kolejności z ustawy do spadku powołane są dzieci i małżonek spadkodawcy – dziedziczą oni w częściach równych, ale część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ całości spadku (czyli np. jeśli zmarły miałby małżonka i 5 dzieci, ¼ spadku pozostawiona zostaje dla małżonka, a pozostałą część dzielą między sobą dzieci; jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych (czyli wnukom zmarłego), przy okazji warto zaznaczyć, że nie dziedziczy małżonek pozostający w separacji,
    • w przypadku braku małżonka dziedziczą wszystko dzieci,
    • w przypadku braku zstępnych (potomstwa) spadkodawcy, obok małżonka powołani do spadku są jego rodzice, udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi 1/4 całości spadku,
    • w przypadku braku zstępnych i małżonka wszystko dziedziczą rodzice,
    • po rodzicach dziedziczy rodzeństwo zmarłego,
    • w przypadku braku powyższych – dziadkowie,
    • w przypadku braku powyższych – pasierbowie,
    • w ostatniej kolejności spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu (tzw. spadkobierca ostateczny). Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się zagranicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

 

dziedziczenie spadku

 

Czy bliska osoba może zostać pominięta w testamencie?

Osoby najbliższe zmarłemu mogą zostać przez niego pominięte w testamencie, jednak mimo tego przysługuje im roszczenie o tak zwany zachowek. Zachowek to rozwiązanie w polskim prawie spadkowym, które ma na celu zabezpieczenie interesów najbliższych osób spadkodawcy.

 

Zgodnie z art. 991. § 1 kodeksu cywilnego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, ⅔ wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.

 

Jeśli więc bez uzasadnionej przyczyny dziecko lub małżonek zostaną pominięci w testamencie, mogą i tak dochodzić zachowku, jako części tego, co odziedziczyliby w przypadku dziedziczenia ustawowego. Przykład: Ojciec miał dwie córki jako jedyne spadkobierczynie. Majątek wynosił 200 tys. zł. Do całego majątku powołał jedną z córek, drugą bez uzasadnionej przyczyny pominął. Jest ona pełnoletnia i pracująca, może więc pozwać drugą córkę o zachowek w wysokości 50 tys. zł (powoła wartości udziału, który by jej przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, czyli połowa ze 100 tys. zł).

 

Są jednak dwie sytuacje, w których osoba najbliższa może zostać pozbawiona całkowicie prawa do dziedziczenia po zmarłym, tj. wydziedziczenie oraz uznanie za niegodnego dziedziczenia.

 

Dziedziczenie spadku po zmarłym – wydziedziczenie

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:

 

  1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
  2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
  3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

 

Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu.

 

Uznanie za niegodnego dziedziczenia

Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:

 

  1. dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
  2. podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
  3. umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego;
  4. uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub innym organem albo inną umową;
  5. uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

 

Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

 

dziedziczenie spadku

 

Jak zachować się w przypadku powołania do dziedziczenia spadku?

W przypadku powołania do dziedziczenia polskie prawo przewiduje trzy możliwości:

 

  1. Przyjęcie spadku wprost – spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym majątkiem, zarówno spadkowym jak i swoim osobistym;
  2. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – spadkobierca odpowiada tylko do wysokości aktywów spadku ustalonych według spisu inwentarza, nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe własnym majątkiem;
  3. Odrzucenie spadku.

 

Osoba powołana do dziedziczenia powinna w terminie 6 miesięcy określić czy przyjmuje, czy odrzuca spadek. W przypadku braku złożenia takiego oświadczenia przyjmuje się, iż osoba taka przyjęła spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

 

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub pisemnie z podpisem urzędowo poświadczonym.

Chcesz dowiedzieć się, jak wygląda sprawa spadkowa? Wszystko, co musisz wiedzieć znajdziesz w naszym wpisie: https://kancelariakawalec.pl/blog/sprawa-spadkowa.

Dziedziczenie spadku – dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnika?

Dziedziczenie spadku to bardzo istotny proces, zwłaszcza, że zgodnie z kodeksem cywilnym oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie może być odwołane. Oznacza to, że decyzję tę należy podjąć bardzo rozważnie, analizując wszelkie aspekty danej sprawy, bo z raz podjętej decyzji nie można się już wycofać. Z tego też powodu zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami, którzy pomogą Państwu podjąć właściwą i roztropną decyzję: https://kancelariakawalec.pl/adwokaci.

wróć do wpisów

Inne wpisy

zniesławienie a pomówienie różnice

09.09.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 103 [name] => jak udowodnić zniesławienie [slug] => jak-udowodnic-znieslawienie [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 103 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 104 [name] => pomówienie jak zgłosić [slug] => pomowienie-jak-zglosic [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 104 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 102 [name] => zniesławienie a pomówienie różnice [slug] => znieslawienie-a-pomowienie-roznice [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 102 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #jak udowodnić zniesławienie #pomówienie jak zgłosić #zniesławienie a pomówienie różnice
Zniesławienie a pomówienie różnice i kary – co musisz wiedzieć?

Zniesławienie, pomówienie, znieważenie. Pojęcia często pojawiające się w związku z prawem karnym i nierzadko mylone, używane zamiennie i powodujące wątpliwości.

różnica między testamentem notarialnym a własnoręcznym

25.08.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 101 [name] => jak napisać testament własnoręczny [slug] => jak-napisac-testament-wlasnoreczny [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 101 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 100 [name] => koszt testamentu notarialnego 2025 [slug] => koszt-testamentu-notarialnego-2025 [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 100 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 99 [name] => różnica między testamentem notarialnym a własnoręcznym [slug] => roznica-miedzy-testamentem-notarialnym-a-wlasnorecznym [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 99 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #jak napisać testament własnoręczny #koszt testamentu notarialnego 2025 #różnica między testamentem notarialnym a własnoręcznym
Różnica między testamentem notarialnym a własnoręcznym

Co będzie z naszym majątkiem po śmierci? Jak zabezpieczyć go, aby trafił we wskazane ręce? Jak sporządzić testament?

odwołanie od decyzji urzędu

09.08.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 98 [name] => adwokat odwołanie [slug] => adwokat-odwolanie [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 98 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 96 [name] => odwołanie od decyzji urzędu [slug] => odwolanie-od-decyzji-urzedu [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 96 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 97 [name] => odwołanie od decyzji urzędu wzór [slug] => odwolanie-od-decyzji-urzedu-wzor [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 97 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #adwokat odwołanie #odwołanie od decyzji urzędu #odwołanie od decyzji urzędu wzór
Skuteczne odwołanie od decyzji urzędu – jak je napisać?

Prawo administracyjne cechuje się dwoistością rodzajów postępowań – postępowanie administracyjne i postępowanie sądowo-administracyjne.

jak odzyskać zaległe alimenty

28.07.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 21 [name] => alimenty [slug] => alimenty [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 21 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 3 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 94 [name] => jak odzyskać zaległe alimenty [slug] => jak-odzyskac-zalegle-alimenty [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 94 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 95 [name] => jak wyegzekwować alimenty [slug] => jak-wyegzekwowac-alimenty [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 95 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #alimenty #jak odzyskać zaległe alimenty #jak wyegzekwować alimenty
Jak odzyskać zaległe alimenty?

W pierwszej kolejności należy podjąć próbę wyegzekwowania alimentów od dłużnika w drodze cywilnego postępowania egzekucyjnego.

rozdzielność majątkowa a intercyza

18.07.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 92 [name] => czym się różni intercyza od rozdzielności majątkowej [slug] => czym-sie-rozni-intercyza-od-rozdzielnosci-majatkowej [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 92 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 93 [name] => intercyza wsteczna [slug] => intercyza-wsteczna [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 93 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 91 [name] => rodzaje intercyzy [slug] => rodzaje-intercyzy [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 91 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #czym się różni intercyza od rozdzielności majątkowej #intercyza wsteczna #rodzaje intercyzy
Rozdzielność majątkowa a intercyza

Rozdzielność majątkowa a intercyza to nie są pojęcia do końca tożsame, intercyza jest bowiem pojęciem szerszym.

odrzucenie spadku

30.05.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 90 [name] => odmowa przyjęcia spadku [slug] => odmowa-przyjecia-spadku [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 90 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 89 [name] => odmowa spadku [slug] => odmowa-spadku [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 89 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 88 [name] => odrzucenie spadku [slug] => odrzucenie-spadku [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 88 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #odmowa przyjęcia spadku #odmowa spadku #odrzucenie spadku
Odrzucenie spadku – sprawdź, co musisz wiedzieć!

Odrzucenie spadku jest bez wątpienia procesem z wielu powodów stresującym.

alimenty wstecz

30.05.2025

Array ( [0] => WP_Term Object ( [term_id] => 85 [name] => alimenty wstecz [slug] => alimenty-wstecz [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 85 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [1] => WP_Term Object ( [term_id] => 87 [name] => alimenty wsteczne [slug] => alimenty-wsteczne [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 87 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) [2] => WP_Term Object ( [term_id] => 86 [name] => czy można zasądzić alimenty wstecz [slug] => czy-mozna-zasadzic-alimenty-wstecz [term_group] => 0 [term_taxonomy_id] => 86 [taxonomy] => tagi [description] => [parent] => 0 [count] => 1 [filter] => raw ) ) #alimenty wstecz #alimenty wsteczne #czy można zasądzić alimenty wstecz
Alimenty wstecz – kto i kiedy może ich żądać?

Samotne wychowywanie dziecka stanowi dla rodzica duże wyzwanie i jest to postawa godna wszelkiego wsparcia i docenienia.

Jak i kiedy możemy się starać o ubezwłasnowolnienie osoby starszej?

Decyzja o ubezwłasnowolnieniu na pewno nie jest decyzją łatwą. Wiele osób odczuwa pewien wewnętrzny opór przed podjęciem takiego kroku w stosunku do bliskiej osoby. Dzięki postępowi medycyny możemy ci

Rozwód krok po kroku:  sprawa rozwodowa od początku do końca

Sprawa rozwodowa krok po kroku – tak przedstawimy to Państwu w niniejszym artykule. Procedura rozwodowa to bardzo złożona sprawa, która zaczyna się już de facto w momencie podjęcia decyzji o rozstaniu

Jak sporządzić testament? Porady prawne

Decyzja o napisaniu testamentu jest decyzją niezwykle istotną i niosącą za sobą poważne konsekwencje. To bowiem jedyna forma, w jakiej możemy zadecydować o losach naszego majątku na wypadek śmierci. I

Masz pytania? Zastanawiasz się czy możemy Ci pomóc?

Koniecznie daj nam znać - zadzwoń lub napisz!

    Rodzaj sprawy

    W jakim obszarze potrzebujesz pomocy?

    W jakiej formie prowadzisz biznes?

    Na jakim etapie jesteś?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W której branży planujesz rozwijać swój biznes?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    Czy posiadacie wspólne małoletnie dzieci?

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

    W jakim zakresie doznałeś strat?

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

    W jakiej sprawie potrzebujesz pomocy?

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie.

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie

    Opowiedz nam o Twojej sprawie - razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie

    Jeszcze tylko jeden krok...

    Zostaw nam swoje dane, żebyśmy mogli się z Tobą skontaktować i przedstawić najlepsze rozwiązanie dopasowane do specyfiki sprawy.

    Na zgłoszenie odpowiemy w ciągu najbliższego dnia roboczego.




    Kancelaria Kawalec - formularz zgłoszeniowy

    Potrzebujesz pomocy prawnej?

    Jesteśmy tu po to, żeby Ci pomóc

    Wypełnij krótki formularz