Mediacje podczas rozwodu – najważniejsze informacje

Mediacje podczas rozwodu to coraz popularniejsza w Polsce metoda rozwiązywania sporów. To skuteczna droga do wypracowania ugody. I nie ma się co dziwić, bowiem postępowanie mediacyjne w wielu aspektach jest dużo korzystniejsze niż klasyczne postępowanie sądowe o rozwód. W niniejszym artykule zostanie omówiona instytucja mediacji, jej rodzaje i zasady, a także zalety w porównaniu do tradycyjnego rozwodu.

Spis treści:

1. Czym jest mediacja?
2. Mediacje umowne i sądowe podczas rozwodu
3. Czy postępowanie mediacyjne jest jawne?
4. Mediacje podczas rozwodu – podsumowanie

Czym jest mediacja?

Najkrócej można stwierdzić, że mediacja jest dobrowolną, poufną metodą rozwiązywania sporu, w której strony sporu, z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora, samodzielnie dochodzą do porozumienia. Podstawową cechą mediacji jest zatem ich dobrowolność i sprawy rozwodowe nie są tu wyjątkiem – mediacje podczas rozwodu nie są obowiązkowe, jednak w wielu przypadkach mogą bardzo usprawnić i ułatwić sprawę rozwodową.

Wśród największych zalet postępowania mediacyjnego wyróżnić można:

• znacznie krótszy czas postępowania (klasyczne sprawy rozwodowe trwają nierzadko kilka lat, podczas gdy rozwód poprzedzony mediacją może potrwać tylko kilka dni, a średni czas to około 3 miesiące),
• mediacje podczas rozwodu kończą się wypracowaniem ugody, wedle której później orzeknie sąd, w przypadku tradycyjnej drogi nigdy nie możemy być pewni, jaki zapadnie wyrok,
• mediacje podczas rozwodu często pozwalają zamknąć sprawę po jednej rozprawie, a tradycyjny rozwód to często bardzo wiele rozpraw, zależnych od stopnia skomplikowania sprawy czy nastawienia stron względem siebie,
• dzieci nie uczestniczą w rozmowach mediacyjnych oraz nie są poddawane badaniom biegłych, co często jest nieuniknione w postępowaniu bez mediacji i naraża je na stres i niepokój związany z ich rodzinną sytuacją.

Mediacje umowne i sądowe podczas rozwodu

Mediacje umowne

Małżonkowie mogą wykorzystać instytucję mediacji jeszcze przed udaniem się na drogę sądową, jeśli same zgłoszą się do mediatora, lub jeśli jeden małżonek złoży wniosek o mediacje, a drugi się na to zgodzi. Uczestnicy mediacji mogą z pomocą neutralnego mediatora w sposób spokojny i niesformalizowany wypracować wiele porozumień, a elementem takich mediacji może być tzw. rodzicielski plan wychowawczy określający m.in. harmonogram opieki na dzieckiem. W mediacji umownej wynagrodzenie ustala się z wybranych mediatorem, a w niektórych przypadkach można skorzystać z nieodpłatnej mediacji.

W mediacji można brać udział samodzielnie lub z pomocą profesjonalnego pełnomocnika. Mediacja może zakończyć się doprowadzeniem do ugody, ale nie musi. Zawarta ugoda z pewnością znacznie przyspieszy dalsze postępowanie sądowe.

Mediacje sądowe

W sprawie rozwodowej sąd może skierować strony do mediacji, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone. Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności posiadającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych. W każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację.

Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego. Mediator niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego. Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, jeżeli strony zgodzą się na przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego. Mediator może przeprowadzić posiedzenie mediacyjne przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie go na odległość, jeżeli strony wyrażą na to zgodę.

Ugoda zawarta przed mediatorem, po zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Sąd zaś uwzględnia porozumienie małżonków wynikające z ugody mediacyjnej w wyroku orzekającym rozwód lub separację. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd zaliczane są do niezbędnych kosztów procesu. Nie może to być jednak kwota wyższa niż suma przysługującego mediatorowi wynagrodzenia i wydatków podlegających zwrotowi związanych z prowadzeniem mediacji. Wysokość wynagrodzenia mediatora określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą znosi się wzajemnie (jeżeli strony nie postanowiły inaczej).

Czy postępowanie mediacyjne jest jawne?

Postępowanie mediacyjne nie jest jawne. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z prowadzeniem mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym z tego obowiązku. Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, ale umieszcza się z nim tylko wynik mediacji, a nie treści wypowiedzi stron mediacji.

Mediacje podczas rozwodu – podsumowanie

Zarówno mediacje umowne, jak i sądowe, są instytucją godną rozważenia oraz posiadającą wiele zalet. Mediacje podczas rozwodu bywają jednak często bardzo złożone i dotyczą skomplikowanych problemów. Warto wtedy przemyśleć skorzystanie z usług doświadczonego adwokata, który może pomóc m.in.:

• odpowiednio przygotować się do mediacji, zarówno pod kątem wszelkich niezbędnych dokumentów i kwestii formalnych, jak i mentalnie, dokładnie wdrażając nas w szczegóły tej metody rozwiązywania sporu, a później czuwając nad przebiegiem mediacji,
• przeanalizować potencjalne korzyści i ryzyka dla nas, związane z ewentualnym skorzystaniem z mediacji,
• przygotować plan mediacji,
• przygotować projekt ugody.

W razie potrzeby zapraszamy do kontaktu z naszymi adwokatami z Kancelarii Kawalec.